Wiedza o kulturze

"Rok 1984" to powieść Georga Orwella powstała w 1948 r. jest książką przerażającą, poruszającą, zastanawiającą. Autor opisał w niej alternatywną wersję przyszłości - tym bowiem był dla niego tytułowy rok 1984. Wizja ta dotyczy totalitarnego świata rządzonego przez wszystko widzącego Wielkiego Brata, postaci propagandowej, której nikt nigdy nie widział. Bowiem przed tym mianem ukrywają się członkowie socjalistycznej partii. Obywatele nie mają praw do żadnych odruchów, uczuć, myśli. Właśnie w ten sposób Orwell przedstawia władzę - władzę absolutną zarówno nad ciałem jak i umysłem człowieka.

Akcja utworu toczy się w Londynie. Głównym bohaterem jest Winston Smith, pracownik ministerstwa Prawdy, gdzie zajmuje się "przepisywaniem historii" na język "nowomowy". Jednak pragnie zerwać z dotychczasowym życiem. Zdaje sobię sprawę, że wbrew temu co każą mu czuć, nie kocha Wielkiego Brata. Wręcz przeciwnie nienawidzi go. Nie jest to jednak bunt przeciw osobie dyrektora, ale przeciwko władzy, która nie pozwala istnieć indywidualnościom. Władzy, która zmienia przeszłość według własnych upodobań, tak aby słowa Wielkiego Brata nigdy nie były mylne. Zadaniem partii jest zabijanie każdego rodzaju sprzeciwu. Choć akcja nie jest wartka, wciąga. Orwell w doskonały sposób analizuje ludzką psychikę i zmusza czytelnika do refleksji. Książka, wbrew pozorom nie jest brutalna, tortury nie są opisywane, trzba je sobie wyobrazić.

Lektura niesamowicie bulwersuje. Świat przedstawiony przez Orwella jest odpychający, wręcz odrażający, jednak gorąco polecam książkę, gdyż pokazuje jak działa ustrój totalitarny, w którym pojęcia takie jak "wolność" i "sprawiedliwość" nie istnieją. Niestety na kuli ziemskiej są jeszcze miejsca, gdzie taki świat wciąż trwa.

"Wojna i pokój" to powieść historyczna Lwa Tołstoja powstała w XIX w. Rosyjska epopeja narodowa składa się z czterach tomów. Dzieło podzielone jest na dwie części:  pokojową ( tom pierwszy i drugi) oraz wojenną (tom trzeci i czwarty). W swoim dziele autor stara się odpowiedzieć na szereg pytań natury filozoficznej i egzystencjalnej.

Tłem historycznym jest okres panowania Napoleona. Z początku autor skupia się na życiu rosjan. W początkach XIX wieku opisuje życie w dwóch wielkich miastach: konserwatywnej, umierającej Moskwie i tętniącym życiem Petersburgu. Wielowątkowość i duża liczba postaci pozwalają lepiej poznać społeczeństwo tego okresu. Ludzie otwartych, inteligentnych skąpanych w słowie i bogactwie. Tołstoj jednak nie pokazuje jedynie finansowej i politycznej elity Rosji. Wiele uwagi poświęca zwykłym chłopom. Osobom ubogim, niewykształconym, a mimo to kochającym ojczyzne i cara. W książce za głównych bohaterów można uznać: księcia Bołkońskiego, Nataszę Rostow, Pierre'a Bezuchow. Bołkoński to przedstawiciel szlachty o wojskowych korzeniach, jego ojciec dorobił się majątku jako generał. Jest młodym, wykształconym człowiekiem, który zostaje oficerem armi. Natasza to dziewczyna wywodząca się z zubożałej magnaterii. Jej ojciec w skutek nieprzemyślanych decyzji i wystawnego życia roztwonił rodzinny majątek. Pierre jest nieślubnym synem, najbogatszego magnata, Bezuchowa. Bezuchow kochając syna adoptował go na łożu śmierci, oddając mu w spadku cały majątek. Pierre to osoba szykująca odpowiedzi, zafascynowana mistycyzmem. Głównym wątkiem powieści jest romans Nataszy Roztow i Andrzeja Bołkońskiego. Na drodze miłości, staną jednak rodzinne interesy i wojna.

Dzieło w wspaniały sposób pokazuje największy dramat w historii Rosji, wojnę 1812r. Z całą pewnością Tołstoj idealizuje swoje dzieło. Miejscami "wojna i pokój" przypomina "trylogię" Sienkiewicza. Car to dobry ojciec, który własną piersią chroni kraj. Naród rosyjski to patrioci, a każdy z nich z chęcią ginie za ojczyznę. Autor stara się też udowodnić bezsensowność wojny i zabijania. Opisuje także cykliczność dziejów i brak wpływu jednostki na ich przebieg.

"Ojciec chrzestny" jest dziełem Mario puzo, powstałym w 1969r. Książka opowiada o losach przestępczago półświatka Nowego Jorku, lat 40-tych XX wieku. Głównymi bohaterami są członkowie rodziny Corleone, w rzeczywistości będącej organizacją mafijną. Przewodzi jej Vito Corleone, włoski imigrant, który musiał uciekać z kraju. W Ameryce zaczynał jako ubogi sprzedawca, jednak dzięki swojej charyzmie, rozumowi i sile charakteru stworzył zręby struktur mafijnych. Wkrótce też stał się "capo di tutti capi"- szefem wszystkich szefów, który na swoich usługach ma nie tylko zbirów i bukmacherów ale także polityków, sędziów i policjantów. W niedługim okresie czsu, wszyscy woleli mieć w Vito Corleone przyjaciela.

Tymczasem II wojna światowa dobiega końca, a wszyscy przeczuwają nadchodzące zmiany. Na arenie mafijnych zainteresowań, rolę odgrywać zaczynają narkotyki. Jednak Don Corleone nie chce angażować się w tę gałąź czarnego biznesu. Jako człowiek z zasadami nie godzi się na czerpanie profitów z zakazanych interesów: prostytucji i właśnie narkotyków. Jego postawa nie podoba się szefom konkurencyjnych rodzin i nie ubłagalnie prowadzi w stronę konfliktu. " Ojciec chrzestny" opowiada o genezie i przebiegu wielkiej wojny pięciu rodzin Nowego Jorku. Wątek przeplatają epizody, takie jak historia Johnny'ego Fontane. Środkowa część jest retrospekcją życia Vito Corleone, opowiada o jego dzieciństwie na Sycylii oraz o tym jak dochodził do władzy w Ameryce. Autor skupia się także na losach trzech synów Dona, ekspanując przy tym ich charaktery.

Choć "Ojciec chrzetsny" jest powieścią gangsterską, nie można jej zarzucić  przesytu brutalności. Puzo mafię przedstawia w sposób wyidealizowany, wręcz romantyczny. Oto gangsterzy stają się obrońcami i pomocnikami prostych ludzi. Donowie zaś obdarzani są ogromnym szacunkiem. Jednak postacie wykreowane przez autora gotowe są do celu po trupach, nie obce są im jednak pojęcia lojalności, przyjaźni i poświęcenia. Wydaje im się, że właśnie te zasady są myślą przewodnią dzieła. Książka uczy szacunku, godności i oddania. Tego samego uczą zasady cosa nostry.

Maksymilian G.